Ziynet alacağı nedir? 

Ziynet; altın, gümüş gibi kıymetli madenlerden yapılan; insanlar tarafından takılan “süs eşyası” olarak tanımlanmaktadır.  Evlilik sebebiyle gelin ve damada hediye olarak verilen düğün takıları kişisel mal olup tanımı Türk Medeni Kanunu’nun 220’nci maddesinde yapılmıştır.  

TMK-220 / Kişisel mallar  

“Aşağıda sayılanlar, kanun gereğince kişisel maldır: 

1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya, 

1. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği mal varlığı değerleri, 

1. Manevi tazminat alacakları, 

1. Kişisel mallar yerine geçen değerler.” 

Ziynet Alacağı ve Hukuki Boyutu 

Ziynet alacağı, evlilik ya da nişan gibi durumlarda gelin ya da damada hediye edilen ziynet eşyalarının bedelini ifade eder. Bu alacak, evlilik sonrasında ödenmesi gereken bir borçtur ve hukuki bir öneme sahiptir. 

Ziynet Alacağında Dava ve Zamanaşımı Süresi 

Ziynetlerin aynen iadesi bir istihkak davası olduğundan zamanaşımına tabi değildir,ancak ziynet alacağının bedelinin tahsili  dava zamanaşımına tabi olup,boşanma davasının kesinleşemesinden itibaren  10 yıldır.  

Ziynet Alacağının İspatı ve Mahkeme Süreci 

Ziynet alacağının ispatında, özellikle düğün CD’sinden ya da fotoğraflardan yararlanılabilir. Bu belgeler, ziynet eşyalarının varlığını ve takılma durumunu göstermede önemli deliller olabilir.Kuyumcu bilirkişi marifetiyle sunulan fotoğraflar ve düğün cd’si incelenerek alacak hesaplanır. 

Görevli ve Yetkili Mahkeme  

Ziynet eşyalarının iadesi davasında görevli mahkeme Aile Mahkemesi olup yetkili mahkeme Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile düzenlenen genel yetkili mahkeme olan ,davalı gerçek veya tüzel kişinin dava açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir. 

Yargıtay’ın son içtihadına göre (HGK-K.2020/240), düğün takılarının kime ait olacağına ilişkin kurallar şu şekildedir: 

1-) Kadına Takılan Takılar: Kadına takılan her türlü ziynet eşyası (çeyrek/yarım/tam altın, bilezik, kolye, bileklik, takı seti vs.) ve para gibi ekonomik değerler kadına aittir. 

2-) Erkeğe Takılan Takılar: Erkeğe takılan ziynet eşyasından kadına özgü olanlar (örn, bilezik, kolye, küpe vs.) erkeğe takılsa bile kadına ait olacaktır. Erkeğe takılan çeyrek, yarım, tam altın gibi takılar ve paralar ise “kadına özgü” olmadıklarından erkeğe ait olacaklardır. Kural olarak erkeğe takılan her türlü takıdan kadına özgü nitelikte olmayanlar, erkeğe ait olacaktır. Erkeğe takılan ziynet eşyaları kadına özgü nitelikte olsa bile (Örneğin, bilezik, kolye, küpe vb.) erkek eş, kadına özgü ziynet eşyalarının kadına ait olduğu konusunda “yerel adet olmadığını” ispatlarsa kadına özgü olan ziynet eşyaları da erkeğe verilir. Yani “kadına özgü” ziynet eşyaları, eşler arasında aksine bir anlaşma veya bu konuda yerel bir adet bulunmadıkça evlilik sırasında kim tarafından “hangi eşe takılmış olursa olsun” “kadın eşe” bağışlanmış sayılır ve artık onun kişisel malı niteliğindedir (Y8HD-K.2020/5388). Takılan ziynet eşyası erkek ve kadın tarafından kullanılabilen bir şey ise bu şey münhasıran kadına ait olmadığından erkeğe ait olacaktır.